Hipoglikemia u dzieci w okresie prepubertalnym

Wiek dziecka chorego na cukrzycę jest jednym z ważniejszych czynników ryzyka, dlatego problem hipoglikemii u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym wymaga szczególnej uwagi. Jest to grupa chorych stale się powiększająca – w ciągu ostatnich 15 lat wskaźnik zapadalności wzrósł 4-krotnie. Ryzyko wystąpienia ciężkiej hipoglikemii i/lub nawracających hipoglikemii jest dużo wyższe niż u osób dorosłych i starszych dzieci. Jeszcze w latach 90. wskaźnik ciężkich hipoglikemii wynosił 40-60 epizodów/rok/100 pacjentów. Oznacza to, że co drugie dziecko w wieku przedszkolnym doświadczyło wówczas w ciągu roku jednego epizodu niedocukrzenia z klinicznymi objawami, takimi jak drgawki, zaburzenia świadomości, utrata przytomności.

Podstawową przyczyną większej podatności na hipoglikemie u dzieci w tym wieku jest wysoka insulinowrażliwość, niedojrzałość neurologiczna i endokrynna. W połączeniu ze słabo rozwiniętymi rezerwami glikogenowymi, dodatkowo może być upośledzona odpowiedź organizmu na obniżające się stężenie glukozy. W trakcie hipoglikemii mogą wystąpić objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego, jak zaburzenie koncentracji, pamięci, koordynacji wzrokowo-ruchowej, świadczące o jego dysfunkcji. U dzieci jednak niedocukrzenia bardzo często są maskowane przez zaburzenia zachowania, nieadekwatne reakcje, gwałtowne zmiany nastrojów. Dzieci przedszkolne nie mają również wykształconej umiejętności sygnalizowania swojej kondycji psychofizycznej, nazywania swojego stanu abstrakcyjnymi pojęciami, jak hipoglikemia.

Trudno jest również, adekwatnie do sytuacji, dobrać dawkę insuliny do posiłków i w czasie wysiłku fizycznego. W przypadku małych dzieci sama zabawa ruchowa jest formą wysiłku fizycznego. Dzieci są nieprzewidywalne pod względem apetytu, często nie zjadają posiłku przygotowanego przez opiekunów. Często też mają wygórowany odruch wymiotny, np. przy zapaleniach gardła pierwszym objawem są wymioty. Jest to szczególny problem w grupach dzieci z cukrzycą, u których najczęściej występuje celiakia i choroby pasożytnicze sprzyjające zaburzeniom wchłania, a tym samym hipoglikemii.